Czym dokładnie jest RKO? Kiedy resuscytacja krążeniowo-oddechowa jest potrzebna? Co dzieje się z organizmem poszkodowanego w czasie jej trwania? I najważniejsze – jak prawidłowo wykonać resuscytację? Wszystko wyjaśniam w tym wpisie! Zapraszam!
Czym jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)?
RKO (resuscytacja krążeniowo – oddechowa) polega na wykonywaniu ucisków klatki piersiowej i czasem także oddechów zastępczych. Jest jednym z najistotniejszych elementów każdego szkolenia z udzielania pierwszej pomocy. Czynności prowadzone w czasie RKO stanowią podstawę ratowania życia pacjenta z nagłym zatrzymaniem krążenia (NZK).
Różnice między resuscytacją a reanimacją
Te dwa pojęcia często są używane zamiennie w kontekście przywracania do życia pacjenta z nagłym zatrzymaniem krążenia (NZK). Nie stanowi to dużego błędu, jednak celem wyjaśnienia przedstawię krótko ich definicję.
Aby wszystko było zrozumiałe zaczniemy od definicji nagłego zatrzymania krążenia.
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) jest to nagłe ustanie pracy serca jako pompy. Pacjent nagle traci przytomność, nie reaguje na bodźce. Na dużych tętnicach nie można wyczuć tętna, obserwujemy też brak oddechu, lub tak zwane oddechy agonalne (pojedyncze westchnienia)
NZK u osób dorosłych jest wywołane głównie przez incydent kardiologiczny. Na przykład zawał mięśnia sercowego.
Resuscytacja to czynności podejmowane w sytuacji NZK, których celem jest przywrócenie spontanicznego krążenia i oddechu.
Reanimacja to czynności mające na celu przywrócenie funkcji życiowych (spontaniczny oddech i krążenie), oraz dodatkowo przywrócenie funkcji ośrodkowego układu nerwowego, a więc powrotu świadomości (pacjent odzyskuje przytomność).
Tak czy inaczej liczy się cel naszego działania. Rzadko uda się przywrócić do życia pacjenta przy pomocy samych ucisków i wentylacji. Ich prawdziwym celem jest kupowanie pacjentowi czasu.
Komórki mózgu ulegają nieodwracalnemu uszkodzeniu po około 4 minutach od ustania krążenia (NZK). Ten “kupiony” czas daje większe szanse na powrót do zdrowia i sprawności jeśli pacjent przeżyje NZK.
Prawidłowa resuscytacja krążeniowo oddechowa kilkukrotnie zwiększa szansę na przeżycie.
Warto!
Kiedy wykonywać RKO?
Tutaj odpowiedź jest prosta – resuscytację krążeniowo-oddechową warto wykonywać w każdej sytuacji gdy u pacjenta stwierdzimy nagłe zatrzymanie krążenia (NZK), a więc w przypadku gdy mamy do czynienia z pacjentem nieprzytomnym, który nie oddycha, lub ma tak zwane oddechy agonalne.
Nie wiesz w jaki sposób przeprowadzić prostą ocenę parametrów życiowych? Nic straconego – zapraszam do artykułu: Ocena i schemat ABCDE w pierwszej pomocy.
A czy są sytuacje, gdy nie należy wykonywać RKO?
Kiedy nie wykonywać RKO?
Dobry ratownik to żywy ratownik – to jedna z najważniejszych zasad w pierwszej pomocy. Moim zdaniem są dwie podstawowe sytuacje, kiedy nie powinno się wykonywać RKO. Jakie?
- Jeżeli nie ma bezpiecznych warunków, lub coś zagraża Twojemu bezpieczeństwu, nie podejmuj RKO. Do działania możesz wrócić gdy warunki się poprawią.
- Gdy istnieją widoczne, niepozostawiające wątpliwości oznaki śmierci. Na przykład dekapitacja (pacjent stracił głowę), lub mamy do czynienia ze stężeniem pośmiertnym (rigor mortis)
A co zrobić w sytuacji gdy po ocenie pacjenta nie jesteś pewien czy jest obecny oddech, czy też go nie ma? Najbezpieczniej będzie wtedy rozpocząć RKO. Jeżeli pacjent ma zachowany oddech to uciski klatki piersiowej nie wyrządzą mu krzywdy.
Co więcej – ból wywołany uciskami klatki piersiowej sprawi, że pacjent zacznie dawać oznaki życia. W przypadku gdy nie podejmiemy ucisków klatki piersiowej i okaże się że pacjent nie oddycha (ma NZK) to jego szanse na przeżycie o 10% z każdą minutą (bez prowadzonych ucisków).
Jak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO)?
W chwili gdy stwierdzimy u pacjenta NZK (nieprzytomny, brak oddechu) natychmiast wzywamy pomoc -999/112 i rozpoczynamy uciski klatki piersiowej. Jeśli nigdy nie byłeś/aś na szkoleniu z pierwszej pomocy to podczas rozmowy z dyspozytorem połóż telefon obok pacjenta i wciśnij tryb głośnomówiący. Masz teraz wolne ręce. Słuchaj i wykonuj polecenia dyspozytora medycznego.
W przypadku osoby dorosłej algorytm postępowania wygląda tak:
- uklęknij obok poszkodowanego
- ułóż dłonie na środku klatki piersiowej (nie musisz rozbierać pacjenta do naga)
- przenieś swój ciężar ciała na klatkę piersiową pacjenta
- zablokuj ręce w stawie łokciowym
- wykonaj dobrej jakości uciski klatki piersiowej
Uciski klatki piersiowej należy wykonywać na głębokość około 5–6 centymetrów. Ich częstotliwość powinna wynosić 100–120 na minutę. Uciskaj bez przerwy do momentu przyjazdu karetki.Jeśli jest możliwość to poproś innego świadka zdarzenia aby zmienił Cię przy uciskach gdy poczujesz zmęczenie. (Jedna osoba nie powinna uciskać dłużej niż 2 minuty)
Jeśli potrafisz wykonywać wentylację metodą usta – usta to:
- po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe (odchyl głowę do tyłu) i
- wykonaj 2 wdechy ratownicze, a następnie
- wykonaj ponownie 30 uciśnięć klatki piersiowej
- kontynuuj naprzemiennie obie te czynności w stosunku 30:2
Oddechy ratownicze – jak je wykonać ?
Kluczowe jest prawidłowe udrożnienie dróg oddechowych (odgięcie głowy pacjenta do tyłu) Następnie zaciskamy skrzydełka nosa pacjenta i rozchylamy jego usta. Przykładamy swoje usta do ust pacjenta i wykonujemy wdech. Kątem oka obserwujemy klatkę piersiową. Wdech powinien trwać około 1 sekundy i spowodować widoczne unoszenie się klatki piersiowej.
Wydech następuje biernie, po czym wykonujemy drugi wdech.
Uwaga!
Dla osób nieprzeszkolonych łatwiejsze będzie prowadzenie samych ucisków klatki piersiowej, bez przerw na wentylację.
A co tym AED? Tyle się teraz o tym mówi!
Możliwość użycia AED zdecydowanie poprawi szansę na skuteczne prowadzenie RKO. Temat defibrylacji z użyciem AED poruszyłem w artykule opisującym rytmy do defibrylacji i nie do defibrylacji.
RKO u dzieci i niemowląt
Do epizodu NZK u dzieci na szczęście dochodzi rzadko. RKO w przypadku dzieci także polega na prowadzeniu ucisków klatki piersiowej i wentylacji. Jest tu jednak pewna niezwykle ważna różnica w stosunku do działań u osób dorosłych.
Najczęstszą przyczyną NZK u dzieci jest niedrożność dróg oddechowych. Dlatego właśnie u dzieci kluczowym elementem w prowadzeniu RKO jest wykonanie tak zwanych oddechów ratowniczych (oddechy życia).
Przeraża Cię myśl o RKO u dziecka, a może masz w domu niemowlę? Spokojnie. Pokaże Ci jak to zrobić! Polecam zapoznać się z dwoma poprzednimi publikacjami w tym temacie, czyli RKO u dzieci oraz RKO u noworodków i niemowlaków
Temat resuscytacji krążeniowo – oddechowej to najważniejszy element każdego szkolenia. Jest tam mnóstwo praktycznych aspektów do przećwiczenia.
Zapraszam do kontaktu!