Przejdź do treści

Praktyka u Ratownika

Pierwsza pomoc w oparzeniach

    Oparzenia to jedne z najczęstszych urazów, które mogą przydarzyć się w domu, pracy czy w wyniku wypadków. Znajomość podstawowych zasad postępowania jest kluczowa, aby zminimalizować ból, ryzyko infekcji i długoterminowe skutki takich urazów.  Jak udzielać pierwszej pomocy przy oparzeniach? Czego unikać i nigdy nie robić? Zapraszam!

    Czym są oparzenia? Stopnie oparzeń

    Oparzenie to uszkodzenie skóry i/lub tkanek spowodowane działaniem wysokiej temperatury, substancji chemicznych, prądu elektrycznego lub promieniowania. W zależności od intensywności czynnika, oparzenia dzieli się na stopnie:

    I stopnia – obejmuje tylko naskórek (zaczerwienienie, pieczenie). Na przykład typowe oparzenie słoneczne.

    II stopnia – obejmuje naskórek i część skóry właściwej (pęcherze, silny ból). Typowe oparzenia od gorącego napoju, lub wrzątku

    III stopnia – uszkodzenie pełnej grubości skóry, a czasem tkanek głębszych (martwica, brak bólu w miejscu oparzenia). Poważne oparzenia.

    Rodzaje oparzeń

    Poniżej przedstawię najczęstsze rodzaje oparzeń oraz wskazówki jak należy prawidłowo udzielać pierwszej pomocy.

    Oparzenia termiczne

    Wywołane działaniem wysokiej temperatury (ogień, gorące płyny, para wodna).

    Pierwsza pomoc:

    • natychmiast rozpocznij chłodzenie (dokładne zasady chłodzenia opisuję poniżej)
    • zdejmij biżuterię i luźne elementy odzieży, które mogą uciskać miejsce oparzenia.
    • dopiero po chłodzeniu załóż opatrunek (najlepiej hydrożelowy)

    Oparzenia chemiczne

    Powodowane przez substancje żrące, takie jak kwasy lub zasady. Mogą działać głęboko, nawet po usunięciu z powierzchni skóry.

    Pierwsza pomoc:

    • przerwij działanie substancji. Spłucz substancję dużą ilością chłodnej wody
    • jeśli substancja jest sypka, najpierw delikatnie ją usuń, a dopiero potem polewaj wodą
    • nie baw się w małego chemika. Unikaj neutralizowania chemikaliów (np. kwasu zasadą) Reakcje  chemiczne są nieprzewidywalne. 

    Oparzenia elektryczne

    Powstają na skutek działania prądu elektrycznego, mogą powodować głębokie uszkodzenia tkanek oraz zaburzenia rytmu serca.

    Pierwsza pomoc:

    • przerwać kontakt z prądem (wyłączyć źródło energii lub odsunąć poszkodowanego, używając materiału izolacyjnego) Pamiętaj o zachowaniu bezpieczeństwa!
    • sprawdzić podstawowe funkcje życiowe (oddech, tętno) i w razie potrzeby rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO)

    Jak chłodzić oparzenie?

    To pytanie zawsze pada na każdym moim szkoleniu z pierwszej pomocy i jeszcze nigdy nie zdarzyło się abym uzyskał 100 % poprawnych odpowiedzi. Zwykle zdania są mocno podzielone. To najlepiej pokazuje jak ważna jest systemowa edukacja z pierwszej pomocy

    Oparzenie chłodzimy wodą. Chłodną, ale nie lodowatą. Lepsza będzie opływająca oparzenie woda niż zimny okład. 

    Oparzenie należy schłodzić przez 15-20 minut. 

    O czym jeszcze należy pamiętać?

    • nie ma potrzeby natychmiastowego ściągania ubrań z oparzonych miejsc (lepiej zrobić to po chłodzeniu)
    • zdjąć biżuterię zanim dojdzie do obrzęku (gdy oparzenie dotyczy kończyny górnej)
    • nie ustawiaj silnego strumienia wody, wystarczy aby woda delikatnie opływała ranę.

    Dlaczego prawidłowe chłodzenie jest kluczowe w pierwszej pomocy ?

    • łagodzi ból (ważne szczególnie u dzieci)
    • ogranicza rozległość oparzenia
    • pozwala uzyskać szybszy i lepszy efekt gojenia.

    Opatrunek hydrożelowy- jak go używać?

    Gdy na moich kursach pierwszej pomocy rozmawiamy o zawartości apteczki często pada pytanie – czy warto mieć w apteczce opatrunek na oparzenia. A może lepszy będzie cały zestaw oparzeniowy?

    jak stosować opatrunek hydrożelowy przy oparzeniach
    Opatrunek hydrożelowy na oparzenia

    Jak najbardziej można, a nawet warto. Jednak chcę tutaj jeszcze raz podkreślić, że najlepsza pierwsza pomoc w przypadku oparzenia to chłodzenie go przy użyciu bieżącej wody. Opatrunek hydrożelowy (na oparzenia) sprawdzi się znakomicie jako uzupełnienie na czas transportu do szpitala. A jaki opatrunek będzie najlepszy ? Moja odpowiedź – duży 😉 Nie ma lepszych i gorszych opatrunków na oparzenia gdyż to tylko woda zamknięta w formie żelu. Czasem będzie tam jakiś dodatek zapachowy, czasem aloes lub inna łagodząca substancja.

    Należy pamiętać, aby przed nałożeniem takiego opatrunku zdjąć z niego wszystkie warstwy folii, wyjąć go z opakowania (w sytuacji stresu i presji czasu zdarzało się, że świadkowie zdarzenia o tym zapominali)

    Czego nie wolno robić udzielając pomocy w przypadku oparzeń?

    Najłatwiej odpowiedzieć na to pytanie wprost. Nie wolno robić nic poza długim chłodzeniem pod bieżącą wodą.  W mojej praktyce zawodowej widziałem wiele “domowych” sposobów leczenia oparzeń i powikłań jakie one ze sobą niosły. Oto najczęstsze przypadki:

    • stosowanie tłuszczy (masła, oleju) – mogą nasilić ryzyko infekcji.
    • przebijanie pęcherzy – chronią one skórę przed zakażeniem i stwarzają naturalne środowisko do gojenia się rany oparzeniowej.
    • stosowanie waty lub niejałowych materiałów na oparzenia. Tutaj znowu będę się powtarzał – najlepszym opatrunkiem jest hydrożel. 
    • stosowanie alkoholu lub spirytusu.

    I na koniec wisienka na torcie. Jeden z najbardziej popularnych środków stosowanych na oparzenia – Pantenol i wszelkie preparaty, które go zawierają. Wiem, że nawet reklamy w TV rekomendują go na oparzenia. Jednak prawda jest taka, że opatrunek hydrożelowy poradzi sobie lepiej. 

    Przeczytaj:

    1. Badanie ABCDE w pierwszej pomocy
    2. Jak udzielać pierwszej pomocy przy zaczadzeniu?
    3. Jak radzić sobie z hipotermią?
    4. Jak udzielać pierwszej pomocy przy odmrożeniach?

    Jak gasić płonącego człowieka?

    To pytanie często pada na szkoleniach. Taka wiedza przyda się z pewnością w miejscach, gdzie istnieje spore ryzyko ciężkich poparzeń. Chociaż mój ostatni ciężko poparzony pacjent był w wyniku wybuchu domowego bojlera z gorącą wodą. Jak to mówią – w medycynie “nigdy nie mów nigdy”  Wypadki zdarzają się zwykle w najmniej oczekiwanych okolicznościach. Jak sobie poradzić w takiej sytuacji ?

    Przede wszystkim pamiętaj o swoim bezpieczeństwie! To zawsze jest priorytet. Dobry ratownik jest żywy i nie jest poparzony 😉

    W przypadku osoby, której ubranie zajęło się ogniem należy starać się przewrócić płonącą ofiarę. Warto też głośno do niej krzyczeć aby sama położyła się na ziemi. Dobrze gdy zacznie się turlać. To powinno zdusić płomienie. Możesz też użyć koca, płaszcza lub innego materiału. Zarzuć go na płonącą ofiarę,  aby odciąć dopływ tlenu do ognia. Ale uwaga! Nie używaj do tego celu materiałów łatwopalnych 😉

    Jak tylko uda się ugasić ogień natychmiast rozpocznij  chłodzenie i zawsze wezwij pomoc – telefon na 999 Oparzenia, które obejmują duże powierzchnie ciała zawsze są niebezpiecznie dla życia.

    Przeczytaj:

    1. Jak rozmawiać z dyspozytorem?
    2. Jak wygląda bezpieczna defibrylacja?
    3. Jak stosować pozycję bezpieczną?
    4. Jak udzielać pierwszej pomocy przy ranach i skaleczeniach?

    Podsumowanie

    Pierwsza pomoc w oparzeniach wymaga szybkiego, ale i przemyślanego działania.  Ze względu na silny stres czasem nie jest to łatwe. Dlatego zapamiętaj – schłodzenie, zabezpieczenie rany i unikanie niewłaściwych środków to kluczowe elementy. W przypadku oparzeń chemicznych lub elektrycznych oraz rozległych urazów termicznych należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną. W tych przypadkach umiejętność udzielania pierwszej pomocy bardzo często jest na wagę złota. 

    A jeśli Ty także chcesz nauczyć się tej pięknej sztuki to koniecznie zajrzyj na moje media społecznościowe. Znajdziesz tam informacje o dostępnych terminach szkoleń. 

    Dzięki za Twoją uwagę! A może masz jakieś pytania odnośnie pierwszej pomocy w oparzeniach ? Daj znać w komentarzu – chętnie odpowiem.

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *