Wbrew pozorom bliskie spotkanie ze żmiją nie należy do rzadkości w naszym kraju. Wręcz przeciwnie. Te stworzenia, które zwykle spotkać można w lesie, coraz częściej można spotkać ją na przykład w ogrodzie. Jak udzielać pierwszej pomocy przy ukąszeniu żmii? Czy ukąszenie przez żmiję może jest groźne? Jak postępować? Zapraszam do czytania!
Jak rozpoznać zagrożenie?
To nie będzie trudne. Można ją rozpoznać ją po charakterystycznym zygzaku na grzbiecie:
Żmija zygzakowata jest jedynym jadowitym, dziko występującym wężem w Polsce. Ma około 80 cm i występuje w trzech ubarwieniach (szarej, brązowej i czarnej)
Ja sam uwielbiam spacery w lesie i kilka razy miałem możliwość spotkać to zwierzę. Nie taki diabeł straszny…
Dlatego warto mieć taką świadomość, bo unikanie bliskiego spotkania to najlepszy sposób na to, aby pierwsza pomoc nie była potrzebna.
Przeczytaj:
- Kursy pierwszej pomocy Gdańsk
- Rytmy do defibrylacji i nie do defibrylacji
- Schemat ABCDE w pierwszej pomocy
- Odwracalne przyczyny NZK – 4T i 4h
- Kurs pierwszej pomocy dla dzieci i młodzieży
Co zrobić gdy spotkam żmiję zygzakowatą?
Najlepiej się oddalić. Żmija nie poluje na człowieka i zaatakuje jedynie w ostateczności – w obronie. Do ukąszeń dochodzi zwykle w wyniku przypadkowego nadepnięcia.
- Nie zabijaj. Te pożyteczne zwierzęta są w Polsce pod ochroną.
- Zachowaj spokój, nie krzycz.
- Nie zbliżaj się – lepiej odpuścić sobie robienie zdjęć.
- Uważaj na reakcje – syczenie lub zwijanie się to sygnały ostrzegawcze.
- Unikaj nagłych ruchów, wycofaj się.
- Zadzwoń po pomoc. Nie próbuj samodzielnie usuwać węża lub żmii (z ogrodu, działki)
- Najlepiej zadzwonić po pomoc – straż pożarna będzie dobrym rozwiązaniem. Można też użyć numeru alarmowego 112.
Ukąszenie przez żmiję – pierwsza pomoc
Ukąszenie jest bolesne i pozostawia charakterystyczny ślad. Najczęściej dotyczy kończyn dolnych, zwykle do wysokości kostki, czasem łydki.
Spokojnie! U osób dorosłych nie powinno dochodzić do ciężkiej reakcji. Czujność należy zachować u dzieci i osób starszych.
- Zdezynfekuj (jak masz apteczkę i załóż opatrunek).
- Kończynę należy unieruchomić.
- Poszkodowanemu nie wolno chodzić, powinien unikać aktywności ruchowej.
- Natychmiast wezwij pomoc Podaj dokładną lokalizację, wyślij świadka zdarzenia aby czekał na karetkę (na przykład przy wejściu do lasu)
- Podaj anatoksynę jeśli to możliwe (karetki ratownictwa medycznego nie są wyposażone w ten preparat) Konieczny transport do szpitala.
Przeczytaj:
- Pierwsza pomoc przy użądleniu i ukąszeniu
- Pierwsza pomoc przy omdleniu i utracie przytomności
- Jak udzielać pierwszej pomocy przy zadławieniu dziecka?
Jak działa jad żmii?
- Początkowo pojawia się niewielki ból i zaczerwienie, plus charakterystyczny ślad po ukąszeniu (dwie czerwone kropki oddalone o siebie o około 1 cm).
- W kolejnych minutach narasta ból, pojawia się obrzęk i zasinienie.
- Reakcja ogólnoustrojowa i wstrząs pojawia się zwykle do 20 minut po ukąszeniu.
Najczęściej obserwujemy wtedy:
- Spadek ciśnienia tętniczego.
- Duszność, obrzęk płuc, obrzęki obwodowe i błon śluzowych – gardło język.
- Wymioty, biegunka, ból brzucha.
- Zaburzenia świadomości.
Czego nie wolno robić po ukąszeniu przez żmiję?
Filmowe metody udzielania pomocy gdzie bohater: wysysa jad z rany, nakłuwa lub nacina ranę po ukąszeniu wkładamy między bajki:)) Czego kategorycznie nie robić?
- Nie panikuj – serio. To faktycznie niecodzienna rana, ale małe też są szanse na powikłania.
- Nie unoś kończyny do góry, nawet gdy pacjentowi jest słabo. Lepiej wtedy ułożyć go na boku.
- Nie zaleca się stosowania opatrunków uciskowych, ani stazy taktycznej. (stazę taktyczną można rozważyć gdy transport do szpitala zajmie znacznie więcej niż 30 minut)
Reakcja anafilaktyczna po ukąszeniu przez żmiję
Występuje rzadko, ale jak każda anafilaksja jest groźna dla życia. Nie warto czekać czy pojawią się objawy wstrząsu i natychmiast po ukąszeniu powiadomić numer alarmowy 112/999 i wdrożyć pierwszą pomoc (jak wyżej) Szczególnie gdy pacjentem jest dziecko lub osoba starsza!
Nagłe uczucie słabości, zlewne poty, bladość skóry, duszność, zaburzenia świadomości (pacjent splątany) to objawy zwiastujące reakcję anafilaktyczną.
Kiedy podawać Adrenalinę po ukąszeniu przez żmiję
Jest na to mądra rada. Gdy patrząc na stan pacjenta pomyślisz “ oj tak to już chyba pora na podanie Adrenaliny”, to zrób to.
Pisałem już o tym wcześniej – Adrenalina podawana domięśniowo w odpowiedniej dawce to lek bezpieczny.
Pamiętaj! Nie wolno podawać adrenaliny dożylnie ani dosercowo. Wbijanie igły w klatkę piersiową to też filmowy numer popisowy.
Adrenalina dostępna jest w Polsce w dwóch postaciach. Gotowej ampułkostrzykawki z odmierzoną dawką leku dla dorosłych i dzieci lub w formie pena, który wyglądem przypomina tego do podawania insuliny:
W obydwu przypadkach lek najlepiej podawać w udo. Chociaż dopuszczalne jest podawanie przez cienką warstwę ubrania to bezpieczniej i pewniej będzie rozciąć odzież przed podaniem.
Na moich szkoleniach, szczególnie w okresie wakacyjnym również ćwiczymy podawanie tego leku na zestawach do pozoracji. Uważam, że jest to bardzo przydatna wiedza.
Źródła.
- Postępowanie w przypadku ukąszenia przez żmiję. Dominik Maciej Gałuszka. Katedra Medycyny Ratunkowej i Neurochirurgii Dziecięcej Wydziału Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Medycyna Praktyczna