Zadławienie u dziecka – pierwsza pomoc 

Zakrztuszenie, zachłyśnięcie i zadławienie u dziecka, czyli temat, który niejednemu rodzicowi spędza sen z powiek. Właściwie to dotyczy on każdego, kto sprawuje opiekę nad dziećmi. Temat trudny, bo związany z dużym stresem, ale pierwsza pomoc skuteczna jeśli tylko zapamiętasz kilka zasad. Opowiem o różnicach, niebezpieczeństwach, przyczynach, objawach. Powiem też zapobieganiu i udzielaniu pierwszej pomocy w przypadku zadławienia! Zapraszam!

Czym jest zadławienie, zachłyśnięcie i zakrztuszenie?

Te terminy bardzo często są używane zamiennie i nie ma w tym nic złego. Ważne aby mieć świadomość, że wszystkie wymagają naszej reakcji. Technika udzielania pomocy jest tu łatwa i każdy może nauczyć się skutecznej reakcji. Tylko więc dla uporządkowania terminów:

Zakrztuszenie – to stan, w którym ciało obce dostaje się do dróg oddechowych, ale NIE wywołuje ich niedrożności. Efektem podrażnienie dróg oddechowych jest kaszel. Jest to kaszel z dźwiękiem tzw. kaszel efektywny, dziecko nie traci przytomności, może mówić, płakać. Zazwyczaj objawy ustępują samoistnie. Należy obserwować małego pacjenta, i zachęcać do kaszlu.

Zadławienie – to stan, gdy ciało obce blokuje całkowicie przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Dziecko nie może oddychać, robi się sine. Obserwujemy tylko odruch kaszlu, bez dźwięku (kasłania) , jest to tzw kaszel nieefektywny. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Mamy dosłownie sekundy na prawidłową reakcję!

Zachłyśnięcie – obraz pacjenta jest identyczny jak w przypadku zadławienia, z tą różnicą, że tym razem drogi oddechowe są zalane płynem. Dotyczy to częściej małych dzieci, karmionych mlekiem, często ulewających. Pojawia się także przy wymiotach gdy pacjent leży na wznak zamiast w pozycji bocznej. Więcej o tym piszę w artykule: kiedy stosujemy pozycję bezpieczną?

Dlaczego zadławienie jest niebezpieczne dla dziecka?

Dzieci częściej niż dorośli reagują nieadekwatnie. Może zdarzyć się tak, że zadławione dziecko zamiast przybiec do pomieszczenia, gdzie jest mama czy tata; pozostanie w swoim pokoju. Z praktyki codziennych wyjazdów powiem, że typowy scenariusz to mama, która przekazuje nam taką relację; “ Poszłam do pokoju dziecka bo zbyt długo było za cicho” Czy wy też to znacie? Ja jako rodzic dwójki maluchów – potwierdzam, to czasem znak, że coś złego się dzieje.

Dodatkowo dzieci, szczególnie małe mają wąskie drogi oddechowe, a nawet niewielkie ich podrażnienie wywołuje szybkie narastanie obrzęku. W efekcie drogi oddechowe szybko się zwężają. Przepływ powietrza jest utrudniony, czasu na reakcję  nie ma dużo.

Zadławienie u dziecka – przyczyny

Najłatwiej podzielić przyczyny zadławienia na spożywcze i niespożywcze.

Niespożywcze – wszelkie elementy zabawek, klocki lego, biżuteria i błyskotki, monety, baterie.

Spożywcze – cukierki, gumy do żucia, lizaki, landrynki. Duże kawałki upchanego w buzi  pieczywa, flipsy, chrupki, naleśniki, pierogi, duże kawałki mięsa.

Nigdy nie uda się przewidzieć wszystkiego, za to zawsze można mieć oko na nasze pociechy, a w zanadrzu asa w rękawie w postaci umiejętności reakcji i sprawnej pierwszej pomocy. Warto się tego nauczyć!

Jakie są objawy zadławienia u dziecka?

Jeśli dojdzie do całkowitej niedrożności dróg oddechowych nie usłyszysz wtedy kaszlu! Czasem tylko jest świst lub bulgotanie. Dziecko przybiera pozycję pochyloną, małe czasem na czworakach. Występuje odruch który przypomina próbę wymiotów.

Dziecko szybko robi się sine.  Jeśli pomoc nie zostanie udzielona szybko dziecko traci przytomność, osuwa się na ziemię, dochodzi do zatrzymania oddechu i wtórnie do zatrzymania krążenia. 

Jak udzielać pierwszej pomocy przy zadławieniu dziecka?

Pierwszą i podstawową zasadą jest  “widzisz – reaguj”. Należy niezwłocznie podejść do dziecka i skierować je głową w kierunku podłogi. W zależności od gabarytów dziecka oraz naszej siły dozwolone są różne techniki. Można podnieść dziecko na rękach, przełożyć przez kolano, lub stanąć za dzieckiem i pochylić je mocno do przodu (zgiąć w pasie).

Następnie wykonujemy maksymalnie 5 uderzeń nasadą dłoni w okolicę międzyłopatkową:

Jeżeli ciało obce nie wypadnie i objawy zadławienia nie ustąpią,  przechodzimy do uciśnięć nadbrzusza (kiedyś zwane rękoczynem Heimlicha):

Aby wykonać uciski nadbrzusza dziecko nadal  pozostaje pochylone do przodu. Jedną dłoń układamy w okolicy żołądka dziecka a drugą obejmujemy dziecko w pasie i energicznie maksymalnie 5 razy przyciskamy do siebie i ku górze Obie techniki zaprezentowane są na zdjęciach oraz dostępne do obejrzenia na kanale YouTube pod tym linkiem.

Jeśli po takim zdarzeniu cokolwiek nas niepokoi np. ciało obce nie zostało wyplute, występuje ból w śródpiersiu należy zgłosić się na konsultację lekarską.

Jako podsumowanie zamieszczam aktualny schemat postępowania według wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji:

Pierwsza pomoc przy zadławieniu dziecka – czego unikać?

1. Nie podnosimy dziecka głową w dół! Przez długi czas techniką udzielania pierwszej pomocy przy zadławienia ich było podnoszenie dziecka kierowanie go głową do dołu i energiczne potrząsanie. Z uwagi na duże ryzyko powikłań urazowych, oraz możliwość wypadnięcia dziecka w czasie takiego działania, tej  techniki już nie stosujemy.
2. Nie podajemy płynów w celu popijania! Takie działanie nie odblokuje dróg oddechowych i może pogorszyć stan dziecka.

 Jeżeli jesteś sam to najpierw wykonuj i uciśnięcia nadbrzusza a jeśli to nie przyniesie efektu dopiero wzywaj pomoc – telefon alarmowy 999/112 Tutaj liczy się każda sekunda, a Twoje prawidłowe działanie może uratować szycie i wizyta karetki nie będzie potrzebna.

Jak zapobiegać zadławieniu dziecka?

O tym można by książkę napisać… Czego to dzieci nie potrafią wymyślić. Dla małych dzieci wkładanie sobie przedmiotów do ust to naturalny sposób na poznawanie świata. Starsze dzieci też potrafią zaskoczyć. Dlatego nie zostawiaj małych dzieci samych w domu, w aucie. Najlepszym sposobem zapobiegania takim zdarzeniom jest prewencja! 

Możecie mi wierzyć. To zawsze jest ta sama historia. Zaczyna się od słów: “Tylko na chwilę zostawiłem dziecko samo”… To była ta chwila. 

Nie oceniam. Sam jestem tatą, czasem roztargniony, zabiegany, albo po nocnym dyżurze 😉

O co jeszcze warto zadbać ? 

• kupować zabawki dostosowane do wieku dziecka (bez małych, luźnych elementów)
• stopniowo rozszerzać dietę dziecka

Na koniec chcę jeszcze raz podkreślić, że opisane powyżej techniki są jednymi z najbardziej skutecznych technik w pierwszej pomocy. Nie wymagają użycia sprzętu a jedynie głowy na karku. W przypadku dzieci takie zdarzenie to zawsze wielki stres. Jednak powtarzana praktyka pozwala na skuteczne działanie – ratowanie życia.

Przeczytaj:

1. Pierwsza pomoc dla dzieci w przedszkolu
2. RKO u dziecka – resuscytacja dziecka krok po kroku
3. RKO u niemowlaka i noworodka
4. Odwracalne przyczyny NZK – 4h i 4t
5. Co to jest łańcuch ratunkowy zwany łańcuchem przeżycia?
6. Złota godzina i platynowe minuty w ratownictwie medycznym
7. Ocena ABCDE w ratownictwie medycznym
8. Czym jest nagłe zatrzymanie krążenia?
9. Pierwsza pomoc w zatruciu czadem
10. Pierwsza pomoc w hipotermii
11. Czym są odmrożenia?

Zapraszam na szkolenia praktyczne!