Zadławienie u niemowlaka – co robić w przypadku wystąpienia? Jak zapobiegać? Na co zwrócić uwagę? Jeśli planujesz mieć dziecko, opiekujesz się dziećmi, lub zwyczajnie chcesz być przygotowany na taką okoliczność, koniecznie zapoznaj się z tym materiałem. Zapraszam!
Czym jest zadławienie?
Na wstępie jedna mała uwaga. Ponieważ terminy: zadławienie, zachłyśnięcie, zakrztuszenie używane są często zamiennie, tutaj także nie będziemy się skupiać na różnicach. Dla chętnych każdy z tych terminów opisałem w poprzednim artykule opisującym zadławienie u dziecka – tam opisuję też postępowanie w przypadku dzieci nie starszych, niż właśnie niemowlaki.
Tylko więc dla przypomnienia zadławienie to stan, w którym ciało obce blokuje całkowicie przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Jest to bezpośrednie zagrożenie życia.
Dlaczego niemowlaki są szczególnie narażone na zadławienia?
Zadławienie stanowi jeden z najczęstszych powodów wyjazdów karetki do dzieci. Także tych najmłodszych. Na starcie niemowlę posiada silny odruch ssania i potrafi połykać. Wraz z rozwojem doskonali te umiejętności. Początki bywają jednak trudne i do zakrztuszeń, i zachłyśnięć dochodzi często nawet w czasie gdy dieta to tylko produkty płynne. Później wprowadzamy produkty stałe, pojawiają się pierwsze zęby problem jeszcze narasta. Dziecko uczy się dopiero gryźć, spokojnie przeżuwać i połykać.
Do tego dochodzi wrodzona ciekawość, oraz fakt, że wkładając przedmioty do ust dziecko bada je i poznaje ich właściwości.
Mówiąc wprost – im mniejsze dziecko tym większe ryzyko zadławienia. Jeśli dodamy do tego ogromny stres, jaki towarzyszy nam w czasie udzielana pomocy dziecku to poprzeczka jeszcze bardziej idzie w górę.
Jak widać zadławienia są naturalne na drodze rozwoju dziecka. Pierwsza pomoc w zadławieniach także powinna być naturalną umiejętnością jaką nabywają rodzice, opiekunowie, świadomi dorośli.
Najczęstsze przyczyny zadławienia wśród niemowląt
Najłatwiej podzielić je na dwie kategorie:
- Produkty spożywcze:
- pieczywo
- chrupki, flipsy
- winogrona
- jabłko surowe
- marchew surowa
- parówki
- twarde cukierki
- guma do żucia
- żelki
- orzechy
- Produkty niespożywcze, choć dla niemowlaków to czasem pojęcie względne 😉
- klocki
- elementy od zabawek
- monety
- różne “zguby” spod stołu czy spod kanapy (guziki, korale, biżuteria)
- balony do dmuchania
Zadławienie u niemowlaka – objawy
Dzieci duszą się po cichu. Brzmi to brutalnie, ale tak dokładnie jest. Pewnie myślisz sobie- to dotyczy tylko dzieci pozostawionych bez opieki. Moja praktyka wyjazdowa pokazuje, że mnóstwo jest scenariuszy gdzie mama stała odwrócona tyłem do dziecka (zmywała naczynia, sprzątała), a dziecko zadławiło się tuż obok.
Widzimy wtedy obraz dziecka, które “łapie” powietrze niemal bez dźwięku. Czasem tylko słychać świst lub ciche charczenie.
- dziecko nie kaszle – nie usłyszysz dźwięku kaszlu.
- nie zawoła o pomoc, nie płacze, nie krzyczy
- czasem pojawia się odruch wymiotny, ślini się
- twarz jest blada, szybko zaczyna robić się sine
Uwaga, wystąpienie jakiegokolwiek z tych objawów jest alarmujące! Nie należy zwlekać z udzielaniem pierwszej pomocy!
Pierwsza pomoc przy zadławieniu niemowlaka
Tylko dla przypomnienia. Niemowlę to dziecko, które nie ukończyło 12 miesiąca życia. Wiedza ta jest ważna ze względu na inną metodę udzielania pierwszej pomocy pomocy.
Pierwszą pomoc w zadławieniach dzieci powyżej pierwszego roku życia opisałem w poprzednim artykule, który podlinkowałem wcześniej
Aby ułatwić Ci zadanie przedstawiam metodę, którą możesz krok po kroku wykonać w każdej sytuacji zadławienia. Zdjęcia pomogą Ci wyobrazić sobie kolejne kroki. Działaj zdecydowanie! Jak udzielić pierwszej pomocy przy zadławieniu niemowlaka? Pokazuję krok po kroku:
- Chwyć dziecko głową do dołu:
Łatwo możesz to zrobić podnosząc dziecko do i układając je sobie na przedramieniu głową skierowana do dołu.
- Podtrzymuj główkę dziecka, aby była stabilna:
Palce ułóż na twardej części żuchwy niemowlęcia. Dokładnie jak na zdjęciu.
- Wykonaj max 5 uderzeń w plecy dziecka:
Uderzaj nasadą dłoni w okolicę znajdującą się między łopatkami niemowlęcia. Pamiętaj! Twoim celem nie jest wykonanie 5 uderzeń. Twoim celem jest aby za każdym razem uderzać mocno i energicznie aby ciało obce mogło wypaść!
- Jeśli objawy zadławienia nie ustąpiły przełóż dziecko na drugie przedramię tak, aby tym razem leżało na plecach:
Możesz zajrzeć do buzi dziecka i sprawdzić czy nie widać tam ciała obcego. Jeśli tak- wygarnij je małym palcem. Jeśli nic nie widać NIE wpychaj palca głębiej.
- Przy pomocy dwóch palców wykonaj 5 ucisków na klatkę piersiową:
Miejsce ucisku znajduje się na linii między sutkami dziecka. Uciskaj szybko i energicznie!
- Jeśli brak efektu ponownie wykonaj 5 uderzeń w plecy i 5 uciśnięć na klatkę piersiową. Kontynuuj tak do momentu ustąpienia objawów zadławienia lub do momentu gdy dziecko straci przytomność.
- Jeśli dziecko straci przytomność, zrobi się wiotkie, połóż je na plecach i wykonaj 5 oddechów ratowniczych. Dokładniej opisuje w artykule RKO u dzieci, przy okazji zapraszam też do czytania o RKO u niemowląt i noworodków
- Jeśli po wykonaniu 5 oddechów ratowniczych nie obserwujesz objawów powrotu oddychania (ruch, kaszel, płacz, oddech) to należy przystąpić do RKO (resuscytacji krążeniowo -oddechowej)
Uwaga! Jeśli jesteś sam/a to jest to moment gdy należy wezwać pomoc 999/112
Czego unikać przy udzielaniu pierwszej pomocy niemowlętom?
Może to zabrzmi naiwnie ale nie wolno Ci panikować. Masz działać. Prawda jest taka, że jeśli drogi oddechowe dziecka są całkowicie niedrożne to karetka nie zdąży dojechać. Dziecko udusi się do tego czasu.
NIE biegnij do sąsiadki, nie łap za telefon. Działaj!
Uwaga! Jeśli jest więcej świadków zdarzenia to wiadomo- jedna osoba dzwoni 999/112 druga ratuje. Jeśli jesteś sam najpierw wykonaj przynajmniej 5 uderzeń w plecy i 5 uciśnięć klatki piersiowej zanim złapiesz za telefon.
Gdy już rozmawiasz z dyspozytorem włącz w telefonie tryb głośnomówiący aby mieć wolne ręce. Dyspozytor podpowie co robić.
W czasie gdy wykonujesz opisane wyżej techniki pierwszej pomocy staraj się aby główka dziecka była stabilna, i najważniejsze – nie potrząsaj dzieckiem:
Technika trzymania dziecka za nogi i energiczne potrząsanie to już przeszłość. Może ona być skuteczna ale też niesie ze sobą ryzyko urazów głowy, kręgosłupa szyjnego i upadku dziecka na podłogę. Jeśli do tej pory stosowałeś/aś tą technikę to brawo- uważam, że najlepsza pierwsza pomoc to ta, której udzieliłeś/aś. Jednak wiedza idzie do przodu i od dziś zapamiętaj pierwszą pomoc przy zadławieniach od ratownika praktyka.
Jak zapobiegać zadławieniu niemowlaka?
Nawet jeśli będziesz najbardziej ostrożny, prędzej czy później znajdziesz się w sytuacji, gdy musisz udzielić pierwszej pomocy dziecku z zadławieniem. Jestem pewien, że od dziś staniesz na wysokości zadania i zareagujesz skutecznie.
Warto jednak zmniejszać ryzyko wystąpienia zadławień przez takie działania:
- usuwaj z miejsc gdzie bawią się dzieci wszelkie niepotrzebne elementy, dbaj o czystość
- kupuj zabawki z atestem w odpowiednich kategoriach wiekowych
- sprawdzaj od czasu do czasu w jakim stanie są zabawki (czy nie ma luźnych elementów, czy baterie są dobrze zabezpieczone)
- dietę dziecka rozszerzaj stopniowo. Z pewnymi produktami warto poczekać -na przykład z orzeszkami ziemnymi. Oprócz ryzyka zadławienia jest też szansa na reakcję alergiczną.
- staraj się unikać podawania posiłków dziecku w czasie podróży autem
- nie zostawiaj małych dzieci bez nadzoru. Nawet jeśli zabezpieczysz się z każdej strony, pomysłowość dzieci nie zna granic.
W temacie dzieci nie da się przewidzieć wszystkiego. Mówię to jako rodzic i jako ratownik. Zadławienia zwyczajnie będą się zdarzać. Ważne aby zawsze towarzyszyło im prawidłowe działanie opiekunów i skuteczna pierwsza pomoc w zadławieniu.
Przeczytaj:
- Co to jest łańcuch ratunkowy?
- Pierwsza pomoc dla dzieci w przedszkolu
- Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia i zasada 4t 4h
- Schemat ABCDE w pierwszej pomocy
- Jak wygląda pozycja bezpieczna?
- Pierwsza pomoc przedmedyczna w szkole
- Złota godzina i platynowe minuty w ratownictwie medycznym
- Objawy nagłego zatrzymania krążenia u dorosłych i dzieci